نهاد ارتش در دوره اسلامی (از صدر اسلام تا پایان عصر عباسی)

قبل از طلوع اسلام و در دوره جاهلیت، عرب¬ها هیچ¬گونه آگاهی از تمدن و علوم رایج در جهان نداشتند. در زمینه فنون و شیوه¬های جنگی نیز اوضاع به همان شکل بود. آن¬ها با با شیوه-های ابتدایی یعنی شیوه کر و فر (جنگ و گریز) می¬جنگیدند و با ساده ترین و ابتدایی ترین ابزارها و تسلیحات به جنگ یکدیگر می¬رفتد. جنگ¬های عرب¬ها در این زمان بیشتر جنگ¬های قومی و قبیله¬ای بود و هرگاه دو نفر از دو قبیله با هم خصومت داشتند، دو قبیله به جان یکدیگر می¬افتادند و با هم به جنگ می¬پرداختند و آنقدر می¬جنگیدند تا در نهایت یک قبیله پیروز میدان شود. اما با طلوع اسلام همه چیز دگرگون شد و پیامبر (ص) همه زندگی عرب¬ها را متحول کرد، ارتش و فنون جنگی آنها نیز از این امر مستثنی نبود، بعد از این عرب¬ها با شیوه "کر و فر" نمی¬جنگیدند بلکه جنگ آنها به صورت منظم و سازماندهی شده بود و از سلاح¬های پیشرفته تری استفاده می-کردند. پیامبر اسلام (ص) شیوه¬های جنگی نوینی را در جنگ¬های خود به کار گرفت. در دوره خلفای بعد از پیامبر (ص) نیز این شیوه¬ها به کار گرفته شد و این پیشرفت¬ها همچنان ادامه داشت و این پیشرفت¬ها تا جایی رسید که خلفا توانستند دو نیروی قدرتمند آن زمان یعنی "امپراتوری ایران" و "روم" را به زانو درآورند و اسلام را در ایران و قسطنطنیه گسترش دادند و فتوحات زیادی را انجام دادند. این پیروزی¬ها در همین¬جا متوقف نشد و آنقدر سلاح¬های مسلمانان پیشرفته و نیروی نظامی آنان قدرتمند شد که در زمان¬های بعدی، اسلام در تا اروپا و آفریقا گسترش یافت. این پیروزی¬ها به دلیل تقویت نیروی نظامی و پیشرفت سلاح¬ها و ارتباط با ملل قدرتمند آن زمان بود. این امور باعث شد تا عرب¬ها در هر عصر نسبت به عصر گذشته به موفقیت¬های بیشتری دست یابند. علاوه بر این خلفای عباسی در دستگاه حکومت و ارتش خود تنها به نیروی عرب اکتفا نکردند بلکه از نیروهای ترک و ایرانی نیز کمک گرفتند. در پایان باید منشاء این پیروزی¬ها و موفقیت¬ها را ظهور اسلام و شخص پیامبر (ص) دانست که آن¬حضرت توانست آن عرب¬های بدوی را به چنین پیروزی¬هایی نایل گرداند